رسوب شناسی و ژئومورفولوژی حوضه آبریز عشق آباد، سوله در جنوب غرب قوچان

چکیده حوضه آبخیز عشق آباد-سوله بخشی از حوضه آبخیز رودخانه کشف رود است که بین طول شرقی 6 ? 19 ? 58 تا ? 14 ? 27 ? 58 و عرض شمالی ?5 ? 49 ? 36 تا ?21 ? 58 ? 36 در جنوب غرب قوچان قرار دارد. مساحت این حوضه 365/81 کیلومتر مربع و با شکلی کشیده است. این حوضه با توجه به تقسیمات زمین شناسی ایران در زون ساختاری بینالود قرار گرفته و بدلیل موقعیت ویژه ی ساختاری دارای توالی نسبتاً ضخیمی از سنگهای رسوبی (واحدهای سنگ آهکی سازند تیزکوه) و سنگهای آتشفشانی ائوسن است. مطالعات ژئومورفولوژی و فیزیوگرافی در این حوضه که با استفاده از نقشه های ترسیم شده در محیط نرم افزار arc gis صورت گرفته است نشان می دهند که سنگهای ولکانیکی فراوانترین سنگهای موجود در منطقه بوده و حساسیت کمی در برابر فرسایش دارند. به منظور بررسی تغییرات اندازه ی ذرات و عوامل موثر در ریز شوندگی در این رودخانه تعداد 34 نمونه رسوب از کانال اصلی رودخانه آنالیز و بر اساس آن 3 ناپیوستگی و 4 پیوستگی رسوبی تشخیص داده شده است. در این حوضه جورشدگی هیدرولیکی در مقایسه با سایش نقش موثرتری در ریز شوندگی اندازه ذرات در هریک از پیوستگیهای رودخانه دارد. محاسبه پارامترهای اندازه ذرات نشان میدهد که رسوبات رودخانه مورد مطالعه عمدتا دارای جورشدگی بد و بسیار بد، کج شدگی مثبت و کشیدگی پهن تا کشیده هستند. عناصر ساختاری موجود در این رودخانه شامل گراول ماتریکس پشتیبان (gmm)، گراول دانه پشتیبان (gcm)، گراول با لایه بندی افقی (gh)، ماسه با لایه بندی افقی (sh)، گل لامیناسیون دار (fl) و گل توده ای (fm) تشکیل شده است. رخساره های موجود در چهار عنصر ساختاری کانال (ch)، جریان گراویته ای (sg)، بار گراولی و اشکال لایه ای (gb)، صفحات ماسه ای لامینه ای و رسوبات ریز خارج از کانال (ff) شکل گرفته اند. بر اساس مجموعه های رخساره ای و عناصر ساختاری، مدل رسوبی رودخانه عشق آباد – سوله بریده بریده با بار بستر گراولی است . نتایج مدل mpsiac نشان می دهد که 79/46% معادل 1751/3807 هکتار در کلاس iv طبقه بندی فرسایش با رسوبزایی زیاد و 2/53% معادل 3249/4329 هکتار در کلاس iii با رسوبزایی متوسط طبقه بندی می شود. میانگین تولید رسوب بر اساس مدل mpsiac به ترتیب 04/5 تن در هکتار و 844/2 تن در هکتار محاسبه گردید.